Flawonoidy (bioflawonoidy, związki flawonowe, flawony) to bardzo duża grupa związków chemicznych wytwarzanych przez rośliny.

Flawony, w organizmach roślinnych pełnią szereg ważnych funkcji. Dzięki koncentracji w zewnętrznych tkankach chronią one rośliny przed negatywnymi skutkami promieniowania UV oraz pełnią rolę barwników kwiatów czy owoców. Są też naturalnymi środkami zabezpieczającymi przed atakiem owadów i pleśni oraz szkodliwym działaniem wolnych rodników.

Nieustannie przybywa badań naukowych, które dowodzą, że flawonoidy w pozytywny sposób oddziałują także na organizm człowieka. Powszechnie, ich działanie kojarzy się przede wszystkim z profilaktyką chorób sercowo – naczyniowych. Wyniki prowadzonych analiz wskazują jednak, że ich potencjał terapeutyczny jest znacznie szerszy.

Kwercetyna i jej glikozydy należą do najliczniej występujących związków flawonowych. Możemy znaleźć ją w owocach (jabłka, jagody, aronia) i warzywach (cebula – zwłaszcza czerwona, warzywa krzyżowe,papryka) a także w niektórych roślinach zielnych, herbacie oraz ciemnym winie.

Powszechność kwercetyny to jeden z oczywistych powodów, dla których jest ona częstym przedmiotem badań naukowych obejmujących flawonoidy. Nie bez znaczenia jest też fakt, że jest ona bardzo silnym przeciwutleniaczem. Jej potencjał antyoksydacyjny jest większy niż w przypadku witaminy C i E i wielu innych związków flawonowych. I to właśnie ta cecha ma w dużej mierze ma odpowiadać za mechanizmy, w których kwercetyna wykazuje efekty prozdrowotne.

Badania nad kwercetyną – co wiemy?

Zakres badań and kwercetyną jest doprawdy imponujący. Możliwości jej wpływu na ludzkie zdrowie są analizowane na wiele możliwych sposobów – od badań biochemicznych, które sprawdzają w jaki sposób “zachowuje się” ona w naszym organizmie – jak jest metabolizowana, w jakie interakcje wchodzi, przez próby o charakterze in vitro na liniach komórek nowotworowych, sprawdzanie jej właściwości bakterio – i wirusobójczych aż do prowadzenia badań klinicznych z udziałem ludzi chorujących na określone schorzenia.

Przeprowadzone dotychczas badania dowodzą, że kwercetyna wykazuje szeroki pozytywny wpływ na układ sercowo-naczyniowy. Możemy mówić tu zarówno o działaniu prewencyjnym, które zapewnia jej odpowiednia podaż z dietą, jak i funkcji terapeutycznej w nadciśnieniu tętniczym – czego dowiodły badania kliniczne. Spożycie kwercetyny może przyczyniać się również do obniżenia stężenia cholesterolu we krwi oraz ograniczenia jego utleniania, a tym samym zmniejszać ryzyko miażdżycy i choroby wieńcowej. Badanie z udziałem pacjentów z chorobą wieńcową, wykazało z kolei przeciwzapalne działanie kwercetyny w tym schorzeniu.

Przeciwzapalne właściwości kwercetyny zostały zbadane również na wielu innych modelach. Wykazano je m.in wobec reumatoidalnego zapalenia stawów, gdzie właściwości te wiązały się również z efektem przeciwbólowym.

Kwercetyna ma zdolność modulacji układu odpornosciowego na drodze bardzo wielu różnorodnych mechanizmów. U osób powyżej 40 roku życia, suplementacja tego flawonoidu w dawkach 500-1000 mg dziennie przez okres 3 miesięcy wpłynęła na zmniejszenie ogólnej ilości infekcji górnych dróg oddechowych. Podobny efekt obserwowano u sportowców przy znacznie mniejszych dawkach. Kwercetyna może również łagodzić objawy alergii oraz zmniejszać ryzyko rozwoju astmy.

W różnych mechanizmach wykazuje ona również aktywność przeciw niektórym wirusom, bakteriom i pasożytom. Bardzo ważną właściwością kwercetyny jej również jej wielotorowe działanie przeciwcukrzycowe. W licznych modelach komórkowych i badaniach na zwierzętach dowiedziono,że flawonoid przyczynia się zarówno do zmniejszenia stężenia glukozy we krwi jak i zwiększenia wrażliwości komórek na insulinę. Co ważne, kwercetyna może odgrywać również istotną rolę w prewencji oraz naprawie uszkodzeń spowodowanych cukrzycą w obrębie nerek, oka czy nerwów obwodowych.

Kwercetyna to związek o wysokim potencjale neuroprotekcyjnym. Udowodniono odwrotną zależność między wysokim spożyciem flawonoidów, w tym kwercetyny, a obniżonym ryzykiem chorób neurodegeneracyjnym. Ze względu na silne właściwości antyoksydacyjne, kwercetyna działa ochronnie na komórek mózgowych oraz hamuje powstawanie tzw. płytek starczych, których obecność wiąże się z rozwojem demencji. Sugeruje się, że kwercetyna w przyszłości może być wykorzystywana w terapii choroby Alzheimera i Parkinsona.

Obszerna część badań nad kwercetyną dowodzi również jej właściwości antynowotworowych. Dzięki swojemu potencjałowi antyoksydacyjnemu zapobiega ona procesom nowotworzenia, natomiast w wysokich dawkach może działać też prooksydacyjnie i wywoływać śmierć wielu typów komórek rakowych. Ponadto kwercetyna może uwrażliwiać komórki nowotworowe na działanie niektórych typów chemioterapii oraz, w pewnych przypadkach, redukować jej skutki uboczne.

Procesy oksydacyjne to jedna z przyczyn starzenia się organizmu. Kwercetyna spowalnia starzenie ludzkich mezenchymalnych komórek macierzystych, które mają duże znaczenie w procesach naprawy tkanek, dlatego traktowana jest także jako naturalna substancja przeciwdziałająca przedwczesnemu starzeniu. W badaniu z udziałem ochotników, dowiedziono, że miejscowe stosowanie kwercetyny i jednej z jej pochodnych przyczynia do zwiększenia elastyczności skóry i wygładzenia zmarszczek.

Chociaż liczba badań naukowych nad kwercetyną jest zadziwiająca, tak naprawdę, to dopiero początek! Mamy nadzieję, że przybywać będzie badań klinicznych z udziałem ludzi, potwierdzających jej pozytywny wpływ na zdrowie nie tylko w zakresie profilaktyki, ale i leczenia chorób wielu cywilizacyjnych!

Bibliografia:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7143931/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7412593/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8301140/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5015358/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7201675/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2593006/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6470739/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7254783/

Agnieszka Kobylińska, Krystyna M. Janas, Prozdrowotna rola kwercetyny obecnej w diecie człowieka, Postepy Hig Med Dosw (online), 2015; 69: 51-62.

Jan Mieszkowski, Alicja Pałys, Elżbieta Budzisz, Kwercetyna – struktura, funkcje, zastosowanie kliniczne , Farm. Pol. 2011; 67 (01) : 18-23;

Randi L. Edwards, Tiffany Lyon, Sheldon E. Litwin, Alexander Rabovsky, J. David Symons, Thunder Jalili, Quercetin Reduces Blood Pressure in Hypertensive Subjects, The Journal of Nutrition, Volume 137, Issue 11, November 2007, Pages 2405–2411

Egert, S., Bosy-Westphal, A., Seiberl, J., Kürbitz, C., Settler, U., Plachta-Danielzik, S., . . . Müller, M. (2009). Quercetin reduces systolic blood pressure and plasma oxidised low-density lipoprotein concentrations in overweight subjects with a high-cardiovascular disease risk phenotype: A double-blinded, placebo-controlled cross-over study. British Journal of Nutrition, 102(7), 1065-1074. doi:10.1017/S0007114509359127

Zachęcamy do odwiedzin naszego sklepu, w którym możecie zapoznać się Państwo z produktami, których jesteśmy producentami , w tym między innymi kwercetyny - www.mitorevita.pl