Ta strona korzysta z plików cookie. Korzystamy z plików cookies zapisujących dane użytkownika. Przeglądając naszą stronę wyrażasz zgodę na ich używanie. Według obecnie obowiązujących przepisów prawa możesz je wyłączyć zmieniając ustawienia przeglądarki. Więcej »
zamknij
Artykuł: Pańskie zdrowie - męskie hormony.

Układ hormonalny można opisać jako system elementów pozostających w wielostronnych - wewnętrznych i zewnętrznych – zależnościach. I chociaż wyodrębniamy konkretne grupy hormonów i przypisujemy im określone to funkcje, to nawet niewielkie zmiany w stężeniach czy procesach metabolizmu jednego z nich, wpływają na całościowe działanie tego systemu, a ostatecznie na funkcjonowanie całego organizmu.

Co do zasady – męski i żeński układ hormonalny działają bardzo podobnie. O podstawowej różnicy stanowią tu właśnie konkretne związki chemiczne należące do grupy tzw. hormonów płciowych. Grupa tych związków i odpowiadających im receptorom leży w ogóle u podstaw procesów, dzięki którym funkcjonujemy w ramach naszego gatunku jako przedstawiciele różnych płci.

Kiedy mowa o męskich hormonach, większość z nas myśli zapewne o testosteronie i kojarzy go z pewnymi cechami zapisanymi w stereotypie mężczyzny i jego seksualności. Chociaż powiązania te mają pewne odzwierciedlenie w rzeczywistości, to stanowią daleko idące uproszczenie.

Męskie hormony płciowe czyli androgeny to w rzeczywistości kilka substancji pełniących różne funkcje, związane między innymi z funkcjonowaniem układu rozrodczego. Oprócz testosteronu, do grupy tej należą również androstendion, androstenediol, dihydrotestosteron (DHT), dehydroepiandosteron (DHEA) oraz siarczan dehydroepiandrosteronu.

Większość androgenów produkowana jest w jądrach, częściowo funkcje wydzielnicze pełnią tu również nadnercza i mózg, a dla zaspokojenia bieżących potrzeb także inne tkanki obwodowe, np. mięśnie. Męskie hormony płciowe należą do grupy hormonów steroidowych, a to oznacza, że do ich produkcji, jako podstawowy budulec wykorzystywany jest cholesterol.

Co ciekawe, w organizmie zdrowego mężczyzny znajdziemy również pewne ilości estrogenów (czyli żeńskich hormonów płciowych) i jest to zjawisko jak najbardziej fizjologiczne. Odpowiednie stężenie estrogenów przyczynia się tu do prawidłowego działania mózgu, funkcji seksualnych, odpowiedniego stanu skóry czy utrzymania właściwego przepływu i ciśnienia krwi.

Żeńskie hormony płciowe są pożądane w męskim organizmie jednak tylko w niewielkich, określonych ilościach, których przekroczenie powoduje negatywne skutki zdrowotne.

Prawidłowe działanie męskiego układu hormonalnego oznacza więc nie tylko odpowiednią ilość i działanie androgenów, ale również stosunek ich poziomów do poziomów estrogenów.

Wydzielanie hormonów do krwi może odbywać na drodze różnych mechanizmów. Możemy mówić o ich uwalnianiu np. w ramach konkretnych cykli czasowych (np. cykl menstruacyjny u kobiet czy dobowe przemiany hormonów odpowiadających za rytm snu i czuwania) czy w odpowiedzi na bieżące bodźce – np. stres.

Charakterystyczne jest również występowanie w określonych momentach życia pewnych „skoków”, które szczególnie wyraźnie można obserwować właśnie w wydzielaniu hormonów płciowych.

U mężczyzn, możemy mówić o 3 istotnych tego rodzaju skokach w uwalnianiu testosteronu (czyli androgenu najsilniej działającego poza mózgiem). Pierwszy z nich odbywa się jeszcze w czasie ciąży i decyduje o rozwoju pierwszych cech płciowych u płodu. Drugi następuje zaraz po urodzeniu, osiąga szczyt w 6 miesiącu życia i spada niemal do zera w ciągu kolejnego półrocza.

W tym okresie dochodzi m.in. do formowania się prostaty. Trzeci – najbardziej widoczny skok w wydzielaniu testosteronu rozpoczyna się w wieku 10-11 lat i trwa ciągle do ok. 18. roku życia. W tym momencie jego stężenie dochodzi do wartości maksymalnej – ok. 5 ng/ml i ulega względnej stabilizacji, która trwa do momentu wejścia w wiek średni. Ostatni wzrost produkcji hormonu  umożliwia przede wszystkim wykształcenie trzeciorzędowych cech płciowych i osiągniecie biologicznej dojrzałości.

Prawidłowe działanie „płciowego” układu hormonalnego jest jednym z niezbędnych elementów do zdrowego funkcjonowania naszego organizmu jako całości i swoim zasięgiem obejmuje nie tylko sferę seksualności i prokreacji. Zaburzenie w jego działaniu może w znaczny sposób odbijać się na zdrowiu ośrodkowego układu nerwowego, naczyniowego czy skóry.

Możemy zaobserwować, że ilościowe i jakościowe zmiany w męskich układzie hormonalnym, które następują w średnim i starszym wieku mogą mieć znaczny wpływ na ogólną wydolność organizmu czy dobrostan psychiczny, a więc są mocno związane z jakością życia w ogóle.

Zaburzenia w tej sfery (choć nierzadko nieuświadomione) coraz częściej dotykają również młodych mężczyzn. Rosnącym problemem stają się zaburzenia płodności.

Wydaje się, że powszechna wiedza na temat męskiego układu hormonalnego jest stosunkowo niska i, że jest to temat bardzo zaniedbany – porównując go choćby do analogicznej sfery życia kobiet.

Jest to dla mężczyzn zjawisko tym bardziej niekorzystne, że zmiany cywilizacyjne jakie nastąpiły w naszym środowisku w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat wybitnie utrudniają utrzymanie prawidłowego stężenia androgenów i estrogenów w męskim organizmie. I niestety nie chodzi tu tylko o ogólne czynniki negatywnie wpływające na zdrowie – jak siedzący tryb życia czy przewlekły stres, ale również o specyficzne – jak ilość sztucznych i naturalnych substancji, które można nazwać „analogami” estrogenów.

Na szczęście, Panowie mogą wziąć sprawy w swoje ręce i poprzez codzienne wybory działać na rzecz swojego układu hormonalnego. Tego im życzymy!

A w kolejnych wpisach z tej serii postaramy się przedstawić narzędzia, które mogą im w tym pomóc.

 

Źródła:

S.H. Buhner, Naturalny testosteron. Naturalne sposoby przywracania męskiej energii.

Psychiatria Polska, 2014; 48(4): 701–714